Quy trình & thời gian UNESCO công nhận Vịnh Hạ Long là di sản thế giới

Vịnh Hạ Long là một trong những điểm đến du lịch hấp dẫn nhất Việt Nam, thu hút hàng triệu du khách trong và ngoài nước mỗi năm. Nơi đây không chỉ sở hữu cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp, mà còn mang trong mình những giá trị văn hóa, lịch sử và đa dạng sinh học đặc biệt. Vịnh Hạ Long đã được UNESCO công nhận hai lần là di sản thế giới, một lần vào năm 1994 cho giá trị thẩm mỹ và cảnh quan, và một lần vào năm 2000 cho giá trị địa chất và địa mạo. Hãy cùng chúng tôi khám phá những điểm nổi bật của Vịnh Hạ Long qua các mốc sự kiện này.

Quy trình sự kiện UNESCO công nhận Vịnh Hạ Long là Di sản thiên nhiên thế giới

Vịnh Hạ Long là một trong những di sản thiên nhiên nổi tiếng nhất thế giới, được hàng triệu du khách trong và ngoài nước yêu thích và ngưỡng mộ. Để có được danh hiệu Di sản thiên nhiên thế giới, Vịnh Hạ Long đã trải qua một quá trình dài và khó khăn, nhưng cũng là một quá trình vinh quang và tự hào của Quảng Ninh nói riêng và Việt Nam nói chung. Bài viết này sẽ giới thiệu về quy trình sự kiện UNESCO công nhận Vịnh Hạ Long là Di sản thiên nhiên thế giới, từ năm 1991 đến năm 2000

Năm 1991: Chính phủ Việt Nam cho phép xây dựng hồ sơ Vịnh Hạ Long

Nhận thức được giá trị toàn cầu của Vịnh Hạ Long, mong muốn được thế giới công nhận và tôn vinh, ngày 21/12/1991, Chính phủ Việt Nam đã cho phép xây dựng hồ sơ Vịnh Hạ Long để trình Hội đồng Di sản thế giới xét duyệt. Đây là bước đầu tiên quan trọng để khẳng định tầm vóc và giá trị của Vịnh Hạ Long trên phạm vi quốc tế.

Để xây dựng hồ sơ, Ban quản lý Vịnh Hạ Long đã phối hợp với các cơ quan, đơn vị, chuyên gia trong và ngoài nước để thực hiện các công việc như: điều tra, nghiên cứu, thu thập, tổng hợp, biên soạn các thông tin khoa học về Vịnh Hạ Long; lập kế hoạch bảo tồn và phát triển bền vững Vịnh Hạ Long; thiết kế và in ấn hồ sơ theo yêu cầu của UNESCO. Các công việc này đã được thực hiện trong hai năm, từ 1991 đến 1993.

Hồ sơ Vịnh Hạ Long gồm hai phần chính: phần I là bản mô tả tổng quan về Vịnh Hạ Long về mặt địa lý, địa chất, sinh thái, lịch sử và văn hoá; phần II là bản kế hoạch quản lý Vịnh Hạ Long với các mục tiêu, nguyên tắc và biện pháp cụ thể. Hồ sơ được viết bằng tiếng Anh và tiếng Pháp, có kèm theo các bản đồ, hình ảnh và tài liệu tham khảo.

Hồ sơ Vịnh Hạ Long được trình lên UNESCO vào năm 1993 và được xem xét tại Kỳ họp thứ 18 của Ủy ban Di sản Thế giới tại Phuket, Thái Lan vào năm 1994. Sau khi nghe báo cáo của các chuyên gia và đại diện Việt Nam, Ủy ban đã đánh giá cao giá trị toàn cầu của Vịnh Hạ Long và quyết định công nhận nó là Di sản Thiên nhiên Thế giới về giá trị thẩm mỹ.

Năm 1994: UNESCO công nhận Vịnh Hạ Long là Di sản thiên nhiên thế giới về giá trị thẩm mỹ

Sau khi nhận được hồ sơ Vịnh Hạ Long, UNESCO đã cử các đoàn chuyên gia đến Quảng Ninh để khảo sát, hướng dẫn, nghiên cứu, thẩm định hồ sơ tại chỗ. Các đoàn chuyên gia đã có những góp ý, kiến nghị để hoàn thiện hơn nữa hồ sơ. Các đoàn chuyên gia cũng đã có những nhận xét tích cực và khẳng định giá trị toàn cầu của Vịnh Hạ Long.

Trong kỳ họp thứ 18 tại Phuket, Thái Lan, Ủy ban Di sản Thế giới đã xem xét và thẩm định hồ sơ Vịnh Hạ Long, sau khi nghe các báo cáo của các đoàn chuyên gia đã khảo sát tại chỗ. Ngày 17 tháng 12 năm 1994, UNESCO đã công nhận Vịnh Hạ Long vào danh mục Di sản Thiên nhiên Thế giới với giá trị ngoại hạng về mặt thẩm mỹ

Đây là thành quả lớn lao của Ban quản lý Vịnh Hạ Long cùng các cơ quan, đơn vị, chuyên gia trong và ngoài nước đã nỗ lực xây dựng hồ sơ. Đây cũng là niềm vinh dự và tự hào của Quảng Ninh nói riêng và Việt Nam nói chung, khi có một di sản thiên nhiên được thế giới công nhận và tôn vinh. Đây cũng là động lực để tiếp tục bảo vệ và phát triển bền vững Vịnh Hạ Long trong tương lai.

Để được công nhận là Di sản Thiên nhiên Thế giới về giá trị thẩm mỹ, Vịnh Hạ Long phải đáp ứng tiêu chí (vii) của UNESCO, đó là:

• Đại diện cho các hiện tượng thiên nhiên hoặc khu vực có tính duy nhất hoặc xuất sắc về mặt thẩm mỹ hoặc tính trình diễn;
• Bao gồm các khu vực siêu tự nhiên hoặc tự nhiên có tính duy nhất hoặc xuất sắc về mặt thẩm mỹ hoặc tính trình diễn;
• Bao gồm các khu vực có tính duy nhất hoặc xuất sắc về mặt thẩm mỹ hoặc tính trình diễn do các quá trình địa chất hay sinh học liên quan.

Là di sản thế giới về giá trị thẩm mỹ do UNESCO công nhận, Vịnh Hạ Long nổi tiếng với cảnh quan độc đáo và huyền bí của hàng ngàn hòn đảo đá vôi hình thành những khung cảnh trùng điệp và sống động. Nơi đây còn có các hang động kỳ vĩ, ẩn chứa những nhũ thạch đa dạng và đẹp mắt. Không chỉ có hệ sinh thái phong phú và đa dạng, với nhiều loài động thực vật quý hiếm và endemik, Vịnh Hạ Long còn là nơi ghi dấu những truyền thuyết, lịch sử và văn hoá của người Việt Nam, tạo nên một di sản thiên nhiên có giá trị văn hoá cao.

Xem chi tiết: Giá trị thẩm mỹ và cảnh quan của Vịnh Hạ Long

Khai thác, phát triển và bảo vệ Vịnh Hạ Long

Vịnh Hạ Long là một di sản thiên nhiên vô giá của Việt Nam và của thế giới. Quá trình được UNESCO công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới lần thứ hai về giá trị địa chất, địa mạo là một quá trình dài và khó khăn, nhưng cũng là một quá trình vinh quang và tự hào của Quảng Ninh nói riêng và Việt Nam nói chung. Đây là thành quả của sự nỗ lực và hợp tác của Ban quản lý Vịnh Hạ Long cùng các cơ quan, đơn vị, chuyên gia trong và ngoài nước. Đây cũng là niềm vinh dự và trách nhiệm lớn đối với việc bảo vệ và phát triển bền vững Vịnh Hạ Long trong tương lai.

Để phát triển, khai thác và bảo vệ Vịnh Hạ Long theo tiêu chuẩn của UNESCO, Quảng Ninh đã triển khai nhiều biện pháp quan trọng, bao gồm:

• Xây dựng và thực hiện các quy hoạch, chiến lược, kế hoạch, chính sách phát triển du lịch bền vững của tỉnh nói chung và du lịch di sản Vịnh Hạ Long nói riêng¹. Một số quy hoạch tiêu biểu như: Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch tỉnh Quảng Ninh đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030; Quy hoạch chi tiết quản lý, bảo tồn, khai thác và phát huy giá trị vịnh Hạ Long đến năm 2020 (theo Quyết định số 142/2002/QĐ/TTg ngày 21/12/2002 của Thủ tướng Chính phủ); Nghị quyết của Hội đồng nhân dân (HĐND) về tăng cường quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị DSTNTG Vịnh Hạ Long giai đoạn 2013 – 2015, tầm nhìn đến năm 2020; xây dựng Quy hoạch chiến lược về hạ tầng giao thông; xây dựng Kế hoạch hành động xanh cho du lịch Vịnh Hạ Long giai đoạn 2019 – 2025.
• Thu hút các nhà đầu tư chiến lược để xây dựng cơ sở hạ tầng du lịch đồng bộ, hiện đại và đa dạng hóa các sản phẩm du lịch. Một số dự án tiêu biểu như: Tuyến cao tốc Hải Phòng – Hạ Long; Sân bay Vân Đồn; Công viên giải trí Sun World Hạ Long Park; Khu du lịch sinh thái Yoko Onsen Quang Hanh; Khu du lịch sinh thái Cát Bà Amatina; Khu du lịch sinh thái Bãi Cháy – Tuần Châu.
• Thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường Vịnh Hạ Long, như: Xây dựng và triển khai các chương trình, dự án, hoạt động bảo tồn, giáo dục và tuyên truyền về giá trị di sản; Quy định các tiêu chuẩn, quy tắc về bảo vệ môi trường cho các hoạt động du lịch trên Vịnh Hạ Long; Thực hiện quan trắc, giám sát, đánh giá chất lượng môi trường nước biển và không khí; Xử lý nước thải, rác thải sinh hoạt và công nghiệp; Phối hợp với các tổ chức trong và ngoài nước trong việc bảo vệ môi trường Vịnh Hạ Long

Vịnh Hạ Long là một di sản chung của nhân loại. Hãy cùng nhau bảo vệ và phát huy giá trị của di sản này cho các thế hệ hiện tại và tương lai.