Nhà hát lớn Hải Phòng

Vị trí và lịch sử của nhà hát lớn Hải Phòng

Theo bảo tàng Hải Phòng, thành phố Hải Phòng được thành lập vào ngày 19/7/1888 bởi sắc lệnh của Tổng thống nước Pháp và được phân loại cùng với Hà Nội và Sài Gòn. Cũng trong những năm này, người Pháp đã thúc đẩy việc xây dựng cảng Hải Phòng. Sau khi thiết lập cầu cảng vào năm 1885 đến 1887, người Pháp đã lắp đặt hệ thống thoát nước trên sông Cấm, thiết lập kho hàng và đặt biển hiệu (Hòn Dấu) để hướng dẫn tàu ra vào. Như vậy, đến cuối thế kỷ 19, Hải Phòng đã trở thành một cảng biển, một trung tâm công nghiệp ở miền Bắc Việt Nam.

Cùng với việc xây dựng thành phố, người Pháp cũng xây dựng các công trình văn hóa để phục vụ cho sự thưởng thức của các tư bản gia Pháp, quan lại bản xứ, và tầng lớp tư sản Việt Nam. Nhu cầu thưởng thức nghệ thuật và văn hóa của nhóm này ngày càng tăng, đòi hỏi một nhà hát. Việc thành lập Nhà hát lớn Hải Phòng là một nhu cầu không thể tránh khỏi.

Nhà hát lớn Hải Phòng được xây dựng ở trung tâm nội thành, nơi tiếp điểm của khu người Âu, khu người Hoa và khu người Việt theo quy hoạch của chính phủ Pháp. Địa điểm được chọn để xây dựng là nền chợ cao ráo, rộng rãi của làng cổ An Biên. Nhà hát được gọi là “Nhà hát Tây” bởi vì nó được thiết kế theo kiểu kiến trúc Pháp, khác biệt với các nhà hát truyền thống của Việt Nam như nhà hát tuồng, chèo hay cải lương. Tên gọi “Nhà hát Tây” xuất hiện từ năm 1919, khi người Việt Nam bắt đầu được vào xem các chương trình biểu diễn tại đây. Trước đó, nhà hát chỉ phục vụ cho người Pháp và các loại hình biểu diễn opera, ca nhạc, kịch do các nghệ sĩ du lịch từ Pháp đến. Những nhà hát truyền thống của Việt Nam thường được xây dựng theo kiểu nhà sàn, có mái lợp ngói hoặc lá, có sân khấu cao và rộng, có chỗ ngồi cho khán giả xung quanh. Nhà hát lớn Hải Phòng được khởi công xây dựng vào năm 1904 và đến năm 1912 thì hoàn thành.

Quá trình xây dựng nhà hát không phải là dễ dàng. Các nhà thiết kế và công nhân phải đối mặt với nhiều khó khăn như thiếu nguyên liệu, thiếu công cụ, thiếu kinh phí, thiếu lao động… Ngoài ra, nhà hát cũng phải chịu sự phản đối của người dân địa phương, bởi vì nó chiếm diện tích của chợ cổ và là biểu tượng của sự áp bức của Pháp.Nhà hát được xây dựng theo nguyên mẫu của nhà hát Pari, với những trang trí hoa văn, phù điêu độc đáo được bố cục hài hoà, có giá trị mĩ thuật cao. Nhà hát được xây dựng bằng các nguyên liệu như đá, gạch, sắt, xi măng, thủy tinh… được mang từ Pháp sang. Nhà hát cũng có hệ thống điện, nước, âm thanh hiện đại cho thời đó.

Nhà hát lớn Hải Phòng không chỉ là một công trình kiến trúc đẹp mắt, mà còn là một địa danh lịch sử gắn liền với các sự kiện quan trọng của dân tộc Việt Nam. Nhà hát đã chứng kiến cuộc họp công khai đầu tiên của Việt Minh vào năm 1945, khi Hồ Chí Minh đã phát biểu về tình hình chính trị và kêu gọi toàn dân đứng lên giành lại quyền tự do. Cuộc họp này đã thu hút hàng nghìn người dân tham gia và tạo nên sức ép lớn đối với chính quyền Pháp. Nhà hát cũng đã trở thành chiến trường của cuộc chiến tranh giữa Việt Minh và Pháp vào năm 1946, khi các chiến sĩ Việt Minh đã bắn phá nhà hát để ngăn chặn sự tiến công của quân Pháp. Cuộc chiến này đã làm thiệt hại nặng nề cho nhà hát và khiến nhiều người chết và bị thương. Nhà hát cũng đã từng bị thiêu rụi trong cuộc chiến tranh Mỹ – Việt Nam và được tái thiết vào năm 1973. Nhà hát hiện nay vẫn giữ được kiến trúc ban đầu và là nơi tổ chức các hoạt động văn hóa, chính trị lớn của thành phố Hải Phòng.

Kiến trúc và nội thất của nhà hát lớn Hải Phòng

Nhà hát lớn Hải Phòng được thiết kế theo kiểu kiến trúc Barốc, một loại hình nghệ thuật kiến trúc xuất hiện ở Ý rồi chuyển sang Áo, Tây Ban Nha, một phần của nước Pháp. Nhà hát được thiết kế rất công phu kiểu cách theo nguyên mẫu nhà hát Pari, nguyên vật liệu xây dựng được mang từ Pháp sang. Được trang trí hoa văn, phù điêu độc đáo được bố cục hài hoà, có giá trị mĩ thuật cao. Nhà hát có hình dạng chữ U, với hai cánh nhô ra ở hai bên.

Mặt tiền nhà hát có ba cửa chính, được thiết kế theo kiểu cổ điển, với ba cửa chính và hai cửa phụ. Các cửa được trang trí bằng các cột đá và các phù điêu hoa văn. Trên mỗi cửa là một bức tranh khắc gỗ, miêu tả các nghệ sĩ nổi tiếng của Pháp, như Molière, Racine, Corneille, v.v. Trên đỉnh mặt tiền là một mái vòm lớn, được bao quanh bởi các tượng nữ thần và các đèn pha lê. Mặt tiền nhà hát có chiều cao 18 mét, chiều rộng 87 mét.

Bước vào trong nhà hát, bạn sẽ bị choáng ngợp bởi sự lộng lẫy và sang trọng của nội thất. Sảnh rộng có diện tích 900 mét vuông, có thể chứa được khoảng 400 khán giả. Sảnh nhà hát được thiết kế theo kiểu Baroque, với những chi tiết tinh xảo và đẹp mắt. Các bức tường được sơn màu vàng nhạt, có những bức tranh vẽ các cảnh quan và hoạt động nghệ thuật. Trần nhà được trang trí bằng các hoa văn và các đèn chùm lộng lẫy. Sảnh nhà hát có hai cầu thang xoắn ốc dẫn lên các tầng cao.

Khu vực sân khấu không phân tầng mà được làm thông từ bục đến hệ thống trần, mái. Có chiều rộng 12 mét, chiều sâu 9 mét, không gian phía trên sân khấu lắp đặt hệ thống điện, điều hoà cho toàn Nhà hát. Từ sân khấu có hệ thống cửa  theo phong cách Roman đi thông sang hậu đài và các phòng hoá trang, phòng nghỉ của diễn viên và các phòng kỹ thuật của các kỹ thuật viên điều khiển sân khấu. Sân khấu có bố cục hình chữ nhật, phía trước là hố nhạc, vị trí của các nhạc công. 

Để phù hợp với chức năng nghệ thuật của nhà hát, khu vực khán đài không có trần phân cách hai tầng mà được để thông từ mặt nền lên vòm. Đây là đặc trưng của kiểu kiến trúc phương Tây, mái vòm đem lại hiệu quả không gian. Vòm khán đài còn là nơi để các họa sĩ thể hiện tài năng bằng các tác phẩm hội họa. Vòm cao rộng giúp âm thanh lan toả, bay bổng, đưa âm nhạc khuếch tán đến vị trí từng khán, thính giả.

Kiến trúc của nhà hát lớn Hải Phòng không chỉ là một công trình nghệ thuật đẹp mắt, mà còn là một biểu tượng của lịch sử và văn hoá của thành phố Hải Phòng. Nhà hát đã chứng kiến nhiều sự kiện quan trọng của đất nước và thành phố, từ cuộc khởi nghĩa Cách mạng tháng Tám đến cuộc chiến tranh Đông Dương. Nhà hát cũng là nơi tổ chức các hoạt động văn hoá, chính trị lớn của thành phố Hải Phòng, góp phần phát triển nghệ thuật và du lịch của địa phương..

Các hoạt động tại nhà hát lơn Hải Phòng

Nhà hát lớn Hải Phòng là một trung tâm văn hóa và chính trị của thời kỳ thực dân Pháp và giới giàu có ở thành phố cảng. Trong thời gian đó, chỉ có những đoàn kịch nổi tiếng trong nước và Pháp mới được vào biểu diễn tại nhà hát. Tuy nhiên, ngày nay, nhà hát đã trở nên phổ biến hơn, là nơi tổ chức và kỷ niệm nhiều ngày lễ quan trọng, các hoạt động văn hóa, sự kiện và lễ hội. Ví dụ, bạn sẽ có cơ hội hiểu thêm về đời sống văn hóa và tinh thần của người Việt khi đến nhà hát vào dịp giao thừa.

Đến Nhà hát lớn Hải Phòng, bạn không chỉ khám phá được kiến trúc Pháp và trang trí ấn tượng với những bức tranh tuyệt đẹp mà còn được thưởng thức nhiều biểu diễn thú vị như hát tuồng – loại kịch cổ truyền của người Hoa – Việt, hát chèo – loại kịch cổ của người Việt, cải lương – loại kịch dân gian phổ biến và các biểu diễn âm nhạc khác. Nhà hát lớn Hải Phòng cũng là một địa điểm tuyệt vời để tổ chức nhiều buổi hòa nhạc âm nhạc Việt Nam như ca trù, nhạc dân tộc cải biên – loại âm nhạc kết hợp giữa phương Tây và Việt Nam, quan họ, hát chầu văn và các bài hát phổ biến khác.

Nhà hát lớn Hải Phòng nằm ở số 65 đường Hoàng Văn Thụ, thành phố Hải Phòng, mở cửa từ thứ hai đến chủ nhật từ 7:30 sáng đến 5 giờ chiều. Khi đến nhà hát, nếu bạn có điều gì thắc mắc hoặc muốn biết thêm, bạn có thể tìm kiếm thông tin miễn phí từ Văn phòng Thông tin Khách hàng. Tại đây bạn có thể yêu cầu dịch vụ hướng dẫn.