Trận địa pháo 12,7mm

Theo ghi chép lịch sử, năm 1964 Đại đội dân quân xã Ngọc Vừng được thành lập. Đây là một đơn vị quân sự đặc biệt,  trong bối cảnh chiến tranh chống Mỹ cứu nước đang diễn ra ác liệt. Đại đội gồm 45 người, trong đó có 1 trung đội trực chiến, 1 trung đội bộ binh và 1 đội thông tin liên lạc cứu thương. Trung đội trực chiến có nhiệm vụ bảo vệ các đồi cao quan trọng, làm nhiễu định vị và bắn hạ các máy bay Mỹ đang tấn công các mục tiêu ở Quảng Ninh và Hải Phòng. Trung đội bộ binh có nhiệm vụ tham gia các cuộc đột kích, phá hoại và tiêu diệt lực lượng địch. Còn tiểu đội thông tin liên lạc cứu thương có nhiệm vụ duy trì liên lạc với các đơn vị khác, cung cấp thông tin tình hình, và chăm sóc y tế cho các chiến sĩ bị thương.

Để đối phó với sự tấn công của không quân Mỹ, trung đội trực chiến được đóng trên các đồi Điếm Canh, Ông Cụ, Tùng Miếu và Cán Đao. Các đồi này được Ban quân sự đặt tên theo độ cao của chúng, ví dụ đồi Điếm Canh là đồi 103,2 mét, đồi Ông Cụ là đồi 206,5 mét, đồi Tùng Miếu là đồi 104,2 mét và Cán Đao là đồi 48,5 mét. Trong đó trận địa đồiĐiếm Canh được trang bị 3 pháo 12,7mm do bộ đội chủ lực cung cấp (một loại vũ khí có tầm bắn xa và uy lực lớn, có thể đánh bại các loại máy bay Mỹ như F-4, F-105, B-52…), còn đồi Cán Đao được bổ trí súng đại liên

Các đồi này có tầm nhìn rộng, có thể quan sát được các máy bay Mỹ từ xa, và có thể bắn được các máy bay Mỹ ở độ cao thấp và được che kín bằng lá cây và mây tre, để tránh bị phát hiện bởi các máy bay Mỹ. Các chiến sĩ trận địa phải làm việc trong điều kiện khắc nghiệt, thiếu vật tư, nhân lực, hỗ trợ và phải chịu sự tấn công liên tục của không quân Mỹ. Theo báo cáo, khu vực Ngọc Vừng trong thời điểm này trở thành nơi máy bay Mỹ bắn phá ác liệt nhất. Tính ra, số bom đạn mà giặc Mỹ đã ném xuống đây, chiếm tới 2/3 số lượng bom đạn mà chúng ném xuống huyện Vân Đồn. Tuy nhiên, với sự sáng tạo, quyết tâm và kiên cường, các chiến sĩ trận địa đã xây dựng, hoàn thiện và bảo vệ trận địa một cách xuất sắc, góp phần vào chiến thắng chung của quân và dân ta.

Trong thời gian kháng chiến, trận địa đã bắn rơi 23 chiếc máy bay Mỹ, trong đó có chiếc máy bay thứ 200 trên bầu trời Quảng Ninh vào ngày 24/12/1972. Đây là một chiến tích hào hùng, được cả nước vinh danh và khen thưởng. Chiến tích này đã làm rung chuyển kẻ thù, làm tăng thêm niềm tin và hy vọng cho quân và dân Việt Nam, làm góp phần vào chiến thắng của cuộc kháng chiến chống Mỹ. Ngày 24/12/1972 cũng là ngày kết thúc hai cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ trên địa bàn Quảng Ninh.

Giờ đây, quả đồi Điếm Canh (đồi 103,2) là nơi lưu giữ các dấu tích lịch sử mãi mãi được sử sách lưu danh và là niềm tự hào không những của quân dân đảo Ngọc Vừng mà còn là niềm tự hào chung của cả tỉnh Quảng Ninh. Trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Ngọc Vừng không chỉ là vùng đất trấn ải vùng biên giới hải đảo phía Bắc Tổ quốc mà còn là pháo đài thép bắn rơi nhiều máy bay Mỹ, đập tan những cuộc leo thang chiến tranh bằng không quân của đế quốc Mỹ bảo vệ miền Bắc xã hội chủ nghĩa, làm hậu phương vững chắc cho miền Nam đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, thống nhất đất nước.

Nhờ những chiến công hào hùng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, quân dân các dân tộc trên đảo Ngọc Vừng đã được Đảng, Nhà nước vinh danh và khen thưởng nhiều phần huân, huy chương cao quý. Đặc biệt, vào ngày 31/12/1973, quân dân Ngọc Vừng đã được trao tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân và Huân chương Chiến công hạng nhất. Ngoài ra, quân dân Ngọc Vừng còn nhiều lần được ghi tên vào lá cờ Quyết thắng của Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng quân dân Đông Bắc, cùng nhiều phần thưởng cao quí khác. Ngày 14/11/2002, trận địa pháo 12,7mm trên đảo Ngọc Vừng đã được UBND tỉnh Quảng Ninh công nhận và trao bằng di tích lịch sử cấp tỉnh. Đây là những biểu tượng của tinh thần chiến đấu và hy sinh cao cả của quân dân Việt Nam.

Nếu bạn muốn đến thăm trận địa pháo 12,7mm của quân dân xã Ngọc Vừng, bạn có thể chọn một trong ba cách sau đây:

• Cách 1: Bạn đi tàu cao tốc từ bến tàu Hạ Long (Thành phố Hạ Long) qua Vịnh Hạ Long, mất khoảng 45 phút để đến cảng Cống Yên. Từ đó, bạn đi xe máy hoặc xe ô tô qua Đồn Biên phòng Ngọc Vừng, rồi tiếp tục theo đường trải nhựa khoảng 5km đến ngã ba rẽ vào đơn vị bộ đội. Bạn rẽ trái và leo qua đồi 94,5 (dãy đồi Tùng Lý), nơi có trận địa trực chiến 12,7mm của Ban chỉ huy đảo Ngọc Vừng, rồi sang đồi Điếm Canh khoảng 3km nữa là tới trận địa pháo 12,7mm của quân dân xã Ngọc Vừng.
• Cách 2: Bạn đi tàu từ bến tàu Vũng Đục (Cẩm Phả) ra biển khoảng 30km là đến cảng Cống Yên. Sau đó, bạn làm tương tự như cách 1 để đến trận địa pháo 12,7mm.
• Cách 3: Bạn đi tàu từ cảng Cái Rồng, là trung tâm của huyện Vân Đồn, ra biển khoảng 47km là đến cảng Cống Yên. Sau đó, bạn làm tương tự như cách 1 để đến trận địa pháo 12,7mm.