Hải sản Hạ Long – Quảng Ninh luôn là điểm nhấn hấp dẫn du khách với vô vàn lựa chọn như tôm, cua, mực… Tuy nhiên, có một đặc sản ít người biết đến nhưng vô cùng độc đáo và thơm ngon đó chính là sam biển. Đến Quảng Ninh mà bỏ qua món sam thì quả là một thiếu sót lớn. bởi đây không chỉ là món ăn bổ dưỡng mà còn được chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn, khiến thực khách khó lòng quên.

Xem thêm: Đặc sản Hạ Long: Ăn gì? Mua gì?

Giới thiệu về Sam biển tại Quảng Ninh

Sam là một loại hải sản đặc biệt và khó chế biến. Loài hải sản này sống trong tự nhiên và chưa thể nuôi trồng được. Khi đánh bắt lên bờ, sam chỉ sống được không quá 3 ngày, vì vậy sam biển luôn được coi là loại hải sản tươi ngon. Để bắt được sam biển, người dân phải tính con nước và định ngày ra khơi, thả lưới kéo sam. Lưới bắt sam phải đan bằng cước, mắt lưới khoảng 8 cm, độ cao của lưới tầm 1,5 m. Khi bắt được sam phải xếp sam nằm ngửa, đầu quay lại với nhau để tránh va đập. Vì sam đi theo cặp nên khi bắt sam người ta có thể bắt cùng lúc cả con đực và con cái, còn nếu bắt gặp những con sam đi lẻ thì ngư dân thương sẽ thả ngay xuống biển vì những con sam đó rất độc. Quảng Ninh nổi tiếng về giống sam to và thường tập trung nhiều tại khu vực Quảng Yên và đặc biệt tại Trà Cổ và Vân Đồn.

Sam biển là một trong những món hải sản đặc biệt tại Quảng Ninh

Trong dân gian có câu “dính như sam” hẳn nhiều người đã từng nghe và ý nghĩa của nó thì hẳn ai cũng hiểu. Tuy nhiên không phải ai cũng biết đến nguồn gốc sinh ra sự so sánh đặc biệt ấy. Theo người dân miền biển, mọi người vẫn còn lưu truyền câu chuyện về một cặp vợ chồng nghèo yêu thương nhau hết mực. Một hôm, người vợ bị bắt, người chồng được ông tiên tặng cho viên ngọc quý để đi tìm vợ. Tuy nhiên, ông tiên dặn không được tiết lộ bí mật về viên ngọc. Chàng trai ngậm viên ngọc đi ra biển và tìm thấy vợ, nhưng người vợ lằng nhằng đòi nghe câu chuyện bí mật. Người chồng không thể từ chối vợ nên quên lời dặn của ông tiên, viên ngọc rơi xuống biển và hai vợ chồng bị chết, biến thành đôi sam luôn quấn quýt bên nhau. Từ đó, những cặp trai gái, vợ chồng gắn bó keo sơn được mọi người ví như những đôi sam trong câu chuyện đó.

Sam biển ngon nhưng cũng tồn tại nhiều nguy cơ cho người ăn, trong đó nguy cơ lớn nhất và dễ gặp phải là nhầm lẫn giữa sam biển và so biển. Trong khi sam biển ăn được và là đặc sản biển, thì so biển lại là sinh vật có độc tố mạnh và có thể gây chết người. Đối với người làm nghề biển lâu năm, việc phân biệt con so và con sam không có gì khó. Trên thực tế, nhiều nơi cũng gọi con so là con sam nhỏ, nên nhiều người vẫn bị nhầm lẫn. Đối với con sam, môi trường sinh sống chủ yếu là các dải cát có thủy triều cao. Còn so biển, môi trường sinh sống chủ yếu là các lạch nước ngọt. Con sam thường có kích thước lớn hơn con so biển, chiều dài là 17-34 cm, cân nặng có thể đạt 3,8 kg. Con so nhỏ hơn, chiều dài thân chỉ từ 20-25 cm. Khối lượng thường dưới 1 kg. Cần lưu ý, sam trưởng thành đạt được mức cân và chiều dài như trên cần thời gian khoảng 10 năm. Chính vì vậy, nhiều người có thể nhầm lẫn con so biển với con sam còn non. Ngoài ra cách dễ nhận biết nhất giữa con sam với con so chính là phần đuôi. Đuôi con sam có tiết diện hình tam giác, với 3 cạnh kéo dài đến tận cuối phần đuôi. Ở đỉnh tam giác có gai nhọn giống như lưỡi cưa. Đuôi con so thì ngược lại, có tiết diện hình tròn hoặc hình bầu dục và không hề có gai nhọn như sam biển. Con sam thường đi theo cặp, con đực thường bám trên lưng con cái. So biển thì di chuyển đơn lẻ. Tuy nhiên, vào mùa sinh sản con so cũng đi theo cặp với nhau, nên cần chú ý kỹ. Nếu có trường hợp bị ngộ độc so biển, cần cho người bệnh uống thật nhiều nước, tìm mọi cách gây ói hết thức ăn có trong dạ dày càng nhanh càng tốt, sau đó nhanh chóng đưa người bị ngộ độc đến cơ sở y tế gần nhất.

Các món ăn ngọn được chế biến từ sam

Trước kia vào những năm 2000 đổ về trước, sam không được coi là đặc sản tại Hạ Long – Quảng Ninh vì món này yêu cầu chế biến khá phức tạp và kén người ăn nên nếu ai bụng dạ yếu rất dễ bị ngộ độc, đau bụng. Lúc này người dân chủ yếu chế biệt thịt sam để phục vụ chăn nuôi gia sức như lợn, gà… Sam khi đó được bán đầy tại chợ với mức giá vô cùng rẻ, chỉ ước chừng 25.000 đồng/cặp, nhưng sau này du lịch phát triển cùng với việc thương lái Trung Quốc thu mua nhiều nên giờ đây một cặp sam lên tới 600.000 – 750.000 đồng, thậm chí không có để mà mua.

Mặc dù mức giá tăng phi mã nhưng so với tôm, cua thì sam không phải là mặt hàng đắt tiền, nhưng khâu chế biến lại rất kỳ công. Khi làm thịt sam, cần lưu ý khi làm phần gan, ruột sam phải được lọc bỏ sạch sẽ, không để dính vào phần thịt. Người làm thịt sam chỉ sơ ý một chút là có thể gây hậu quả cho người sử dụng các món ăn từ sam, như dị ứng hoặc đau bụng. Chính vì vậy, khi giết sam phải có đủ ba dụng cụ: dao nhọn, dao chặt và kéo, để lấy phần chân, lọc thịt, bỏ ruột và gan. Trước khi chế biến các món ăn, người ta phải chọc lấy tiết sam. Tiết sam rất đặc biệt, không có màu đỏ như những loài động vật khác mà thay vào đó là màu trắng sữa như nước vo gạo. Tỷ lệ tiết khi lấy từ sam là rất lớn, mỗi con sam có thể cho được một bát tiết to. Tiết sam để riêng ra bát, dùng để nấu canh rất ngon.

Chế biến sam là công đoạn đồi hỏi sự tỉ mỉ

Khi chế biến thì con sam đực có càng, miệng nhỏ và lõm hơn con sam cái, và khi nấu thịt cũng ngon hơn. Và để được coi là một con sam ngon thì lớp vỏ bên ngoài thường có màu đen, cầm thấy nặng tay, khoảng 5 – 6 kg mới là sam chuẩn và có thịt ngon. Thường khi ăn thì ăn cả đôi, nhưng nếu chế biến như vậy sẽ cần 5 – 6 người ăn. Nên nếu chỉ có 2 người thì nên ăn con sam đực. Một con sam ngon khi chết biến sau khỏ loại bỏ lớp vỏ thì được khoảng 1.5 kg thịt. Từ thịt sam có thể chế biến thành nhiều món ăn khác nhau như Chân sam xào chua ngọt, Tiết sam nấu lá nốt, Thịt đùi sam chiên, Thịt sam xào măng, Canh thịt sam chiên hoặc chả sam, Canh sam, trứng sam rán… Tuy nhiên đối với kinh nghiệm của VDS Travel, thì món khoái khẩu của mình là.

Chân sam xào chua ngọt: Trong các món sam, đây là món ăn hấp dẫn và được nhiều khách ưa chuộng nhất. Để chế biến món chân sam xào chua ngọt, chỉ cần lấy phần đùi và chân sam, cắt thành miếng vừa ăn rồi cho vào chảo xào chín. Sau đó, thêm các loại gia vị như mẻ, tương ớt, mắm muối. Món xào chua ngọt rất hấp dẫn với vị chua cay, mặn ngọt đậm đà, rất đặc trưng. Thêm vào đó là mùi thơm của lá nốt; vỏ chân sam mềm nên rất dễ nhặt thịt ăn, giống như kiểu ốc mút, rất thú vị. Món chân sam ăn thậm chí còn ngọt và ngon hơn cả càng cua, càng ghẹ.
Trứng sam rán: Trong số nhiều món ngon từ sam biển, trứng sam nướng được xem là lựa chọn được ưu tiên hàng đầu. Đầu bếp sẽ chọn những chú sam cái bụng đầy trứng, đốt than hoa trên miệng gáo dừa rồi đặt sam lên nướng. Tới khi nào con sam chín vàng, dậy mùi thơm, thực khách có thể ăn kèm với bưởi chua tách múi, củ cải ngâm dấm, rau thơm, đậu phộng rang dập, nước mắm chua ngọt, hành phi trộn đều…

Các quán sam ngon tại Hạ Long

Sam là một món khó chế biến cũng khá kén người ăn, tuy nhiên là thủ phủ du lịch và thiên đường hải sản miền bắc nên Hạ Long nên tại đây cũng có nhiều lựa chọn cho bạn. Với kinh nghiệm của VDS Travel vẫn sẽ giới thiệu tới bạn một số quan sam ngon và nổi tiếng nhật nơi đây.

1. Quán Sam Gia Truyền Tin Vượng 2

Cái tên đã quá quen thuộc với những tín đồ yêu thích hải sản, đặc biệt là sam biển của người dân vùng Quảng Yên hay Hạ Long. Với bề dày kinh nghiệm và bí quyết gia truyền, quán đã mang đến cho thực khách những món ăn độc đáo và hấp dẫn từ loại hải sản quý hiếm này.

Quán Sam Gia Truyền Tin Vượng 2 tại Hạ Long

Địa chỉ quán: Để phục vụ ngày càng nhiều thực khách, quán đã mở thêm chi nhánh mới tại số 52 Đội Cấn – Giếng Đáy – TP Hạ Long.

Liên hệ: Quý khách hàng có thể đặt bàn và đặt món qua số điện thoại: 0973608325 – 0382386660.

Thực đơn phong phú, hấp dẫn: Với thực đơn đa dạng lên đến 7 món chính, mỗi suất ăn tại Sam Gia Truyền Tin Vượng 2 đều là một trải nghiệm ẩm thực tuyệt vời.

Set 7 món:
- Giá: 1.500.000 VNĐ/đôi (dành cho 6 người ăn)
- Bao gồm: Tiết sam nấu canh, chân sam xào chua ngọt, đùi sam chiên, túi sam chiên, thịt sam xào măng, trứng sam, miến sam.
Suất ăn:
- Giá: 250.000 VNĐ/suất (tính từ 3 người trở lên)
- Thực khách có thể thoải mái lựa chọn các món trong set 7 món.
Đặc sản không thể bỏ qua: Bên cạnh set 7 món, quán còn phục vụ hai món đặc biệt: Gỏi thịt sam và Tiết canh sam:

2. Nhà Hàng Sam Biển Dũng Hoa

Địa chỉ quán: 96 Thánh Thiên, Hồng Hải, Thành phố Hạ Long

Liên hệ: 0383 678 988

Thực đơn: Với thực đơn đa dạng lên đến 7 món chính.

Yêu cầu: Bắt buộc đặt chỗ trước · Có chỗ ngồi ngoài trời · Có phòng ăn riêng tư

3. Sam Bà Tỵ

Với tiêu chí tươi ngon, đảm bảo về chất lượng, Sam Bà Tỵ luôn mong muốn đem đến cho mọi người trải nghiệm mới mẻ không thể quên đối với Sam biển. Hứa hẹn là điểm đến với món ăn ngon không thể nào quên

Địa chỉ quán: Ngõ 6 Cao Thắng (gần bò Sính) hoặc Ngõ 7D Cao Thắng, Cao Thắng, Thành phố Hạ Long, Quảng Ninh

Liên hệ: 091 541 1877.

Thực đơn: Sam Bà Tỵ nức tiếng với thực đơn Sam 7 món phong phú, đa dạng. Tất cả các món ở đây đều được chế biến cầu kỳ, công phu, hương vị đặc sắc không thể lẫn ở đâu được

Yêu cầu: Bắt buộc đặt chỗ trước · Có chỗ ngồi ngoài trời · Có phòng ăn riêng tư