Đền Cửa Ông: Di tích lịch sử 700 năm tuổi ở Quảng Ninh

Đền Cửa Ông được khởi công xây dựng cách đây khoảng 700 năm, vào thời nhà Trần. Ban đầu, nơi đây chỉ có Miếu Hoàng Tiết chế – Miếu được xây dựng để thờ vị anh hùng dân tộc Hoàng Cần, người đã có công đánh tan giặc biển răng trắng mỏ vàng vào thời nhà Trần. Hoàng Cần được các triều vua trao tặng danh hiệu Khâm sai Đông Đạo Tiết Chế, một chức vụ quan trọng trong nội chính và ngoại giao. 

Sang đầu thế kỷ XX, người ta nâng cấp Miếu Hoàng Tiết chế thành Đền Cửa Ông, từ đó người ta thờ Đức ông đệ tam tức Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng làm thần chủ nơi đây. Ông là con trai thứ ba của Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn và Thiên Thành công chúa. Ông được coi là danh tướng xuất sắc nhất của nhà Trần trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông. Ông có công trấn giữ Hải Ninh – An Bang (nay thuộc Quảng Ninh) và giúp quân dân Việt Nam giành chiến thắng trong các trận chiến như Bạch Đằng, Vạn Kiếp…

Các công trình kiến trúc trong khuôn viên đền Cửa Ông

Đền có ba khu: đền Hạ, đền Trung và đền Thượng, ngoài ra còn có miếu Hoàng Tiết chế, miếu Bà Chúa Thượng Ngàn và các công trình phụ trợ. Trong hai cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc, Đại đội tự vệ Nhà sàng Cửa Ông đã bảo vệ khu vực này bằng cách xây dựng hầm chỉ huy và trận địa pháo cao xạ 37 ly trên một quả đồi cao 35m, liền kề đền Hạ. Do đó khu vực Đền Trung và đền Hạ đã bị máy bay Mỹ ném bom phá hủy hoàn toàn, chỉ còn lại đền Thượng. Đến đầu thế kỉ XX, thời kì Pháp thuộc, với kĩ thuật xây dựng hiện đại và dân cư tăng lên, đền Cửa Ông đã được xây lại bằng gạch ngói kiên cố hơn.

Sau chiến đền Hạ và Đền Thượng được phục dựng lại. Từ 2015 – 2017 thành phố Cẩm Phả đã triển khai các hạng mục trong quy hoạch chi tiết di tích đền Của Ông với mức đầu tư gần 800 tỷ đồng, trong đó có việc phục dựng lại đền Trung có vị trí tại chân đền Thượng có mặt hướng ra vịnh Bái Tử Long. Từ đó hình thành cụm di tích với 3 ngôi đền Hạ – Trung – Thượng với độ cao tăng dần từ đông sang tây.

1. Đền Thượng

2. Đền Trung

3. Đền Hạ

Lễ hội đền Cửa Ông